Het was een warme dag op het strand bij Miami. De blauwe zee lonkte. Alhoewel de golven hoog waren, leek alles verder normaal. Ik stapte in het water en genoot van de verkoeling. De eerste golf stortte zich over me heen en nog voor ik boven kon komen, trok een sterke onderstroom me mee. Beduusd stond ik half op en wham, daar beukte de volgende golf op me in. En nog een, en nog een. Tot sterke handen me eruit trokken en ik snakkend naar adem op het strand lag.
Laatst vertelde een CEO me hoe emoties hem met kracht overspoelen; soms out of the blue. Direct popte het beeld van die dag in Miami in mijn herinnering. Emoties die komen aanrollen als een grote golf, je overspoelen, je met kracht uit evenwicht halen en meesleuren. Soms zo heftig dat je er zonder hulp niet uitkomt.
Maar hoe kan dat? Ben je als executive juist niet iemand die alles onder controle moet hebben, ook je emoties? Die het hoofd koel houdt, no matter what? Zeker, maar als executive ben je ook mens. En elk mens heeft triggers waardoor emoties in gang worden gezet. De mate waarin we onze eigen emoties herkennen, begrijpen en reguleren, is simpelweg niet inherent aan intelligentie, positie of titel.
Maar waarom is het zo belangrijk om je emoties te herkennen, begrijpen en reguleren? Daarvoor is het handig om eerst te weten wat EQ eigenlijk is.
De grondlegger van de term Emotionele Intelligentie is Daniël Goleman. Van zijn boek Emotional Intelligence (1995) zijn ruim 5 miljoen exemplaren in 40 talen verkocht. Lang werd gedacht dat intelligentie (IQ) op zich ervoor zorgde of iemand succesvol was of niet. Iemand hogerop kwam of niet. Inmiddels weten we dat een goed ontwikkeld EQ zwaar meeweegt voor professioneel succes en persoonlijk geluk.
Wat is Emotionele Intelligentie?
| IQ (Intelligence Quotient) meet: de mate waarin je informatie tot je neemt, begrijpt, verwerkt en toepast. EQ (Emotional Quotient) meet: de mate waarin je emoties – van jezelf en anderen – aanvoelt, begrijpt, verwerkt en reguleert. |
Binnen EQ onderscheidt Goleman vijf terreinen: zelfbewustzijn, zelfregulatie, zelfmotivatie, sociale vaardigheden en empathie. De eerste drie gaan over Zelf, de overige twee domeinen gaan over de Ander. Eenvoudig gezegd gaat EQ over: hoe slim ga je om met je eigen emoties én die van anderen?
Waarom is een goed ontwikkeld EQ essentieel jou als executive?
Een goed ontwikkeld EQ is voor iedereen belangrijk, niet alleen voor executives. Maar als EQ op jouw niveau niet goed ontwikkeld is, hebben simpelweg veel meer personen daar last van. Kan een hele organisatie daar last van hebben. Een goede beheersing van vaardigheden die bij EQ horen daarentegen, draagt bij aan effectieve samenwerking met een grote variatie persoonlijkheden en karakters. Het komt je besluitvorming en leiderschap ten goede.
Hoe kun je EQ ontwikkelen?
Met een goed gevalideerde EQ analyse kun je als uitgangspunt een 0-meting doen. Alle vijf genoemde domeinen binnen EQ kunnen zich namelijk op een ander niveau van ontwikkeling bevinden. Bekijk op welk domein je de meeste winst kunt behalen, ga daar mee aan de slag en meet na een poosje je vooruitgang. Zelf gebruik ik graag de goed gevalideerde de EQ analyse van TTI Success Insights.
Wat ik vaak zie is dat het domein Zelfregulatie minder ontwikkeld is. Afhankelijk van het gedrag (extravert/introvert) knalt de emotie dan naar buiten of implodeert juist naar binnen.
Zoals de in het begin genoemde CEO die vertelde hoe emoties hem met kracht kunnen overspoelen. Hij kon benoemen wat een trigger voor hem is en welke emotie dat geeft (Zelfbewustzijn), maar hij vond het nogal lastig om op het moment suprême eens goed adem te halen en niet direct vanuit die emotie te reageren (Zelfregulatie). “Ik kan niet tegen onrecht en toen die mail binnenkwam begon ik van binnen te koken – zijn ze gek geworden! Ik heb direct mijn antwoord gemaild met in cc de Raad van Bestuur. Toen ik me ’s avonds wat rustiger voelde, had ik spijt, want ik had beter moeten nadenken. Maar ja, emotie overspoelde me volledig en ik kan ‘t niet meer terugdraaien. Nu moet ik me weer in bochten wringen om ‘t glad te strijken. Ja, dit gebeurt wel vaker.”
Wat we in onze jeugd en opvoeding meekrijgen, heeft een groot effect op onze emotionele volwassenheid. ‘Wijsheid komt met de jaren’ is bij EQ niet een vanzelfsprekendheid, maar EQ kan op alle leeftijden wel verder ontwikkeld worden.
Een goede executive coach kan je uit de ‘golf trekken’ en helpen om emoties als nuttige bron van informatie te gaan gebruiken. Om emoties te parkeren en situaties objectief van een afstand te bekijken en te wegen bij het nemen van beslissingen. Ook de genoemde CEO is emotioneel stabieler geworden en merkt het positieve effect op zijn omgeving.
Vertraag
Voor het ontwikkelen op alle vijf de domeinen geldt: vertraag! Dat is niet wat de meesten willen horen in een wereld waarin alles sneller gaat en moet. Het is niet anders. Vertraag. Neem tijd om te reflecteren op je handelen, na te denken over je triggers, gevoel, emotie. Ontdek patronen en krijg meer inzicht in jezelf en in anderen. Daar begint het mee.
Bedenk: mensen onthouden meestal niet precies wat je zegt of doet, maar herinneren zich jaren later wel de emotie die het opriep.
Investeren in jezelf en in een emotioneel volwassen organisatie is geen overbodige luxe – het is essentieel voor beter leiderschap, teamprestaties, besluitvorming, klanttevredenheid en betrokken medewerkers.
Blijf emoties de Baas!
